Με βαθιά ανησυχία, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις MEDASSET, ΑΡΧΕΛΩΝ και WWF Ελλάς παρακολουθούν και παρεμβαίνουν στις αρμόδιες αρχές ώστε να σταματήσουν άμεσα οι οικοδομικές εργασίες στην προστατευόμενη νησίδα Μαραθωνήσι, ζώνη Α2 του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου (ΕΘΠΖ). Οι εργασίες που εξελίσσονται εδώ και μέρες περιλαμβάνουν κατάπλευση οχηματαγωγού σκάφους και εκφόρτωση μπουλντόζας, και οικοδομικών υλικών, κατασκευή εξέδρας στην προστατευόμενη παραλία ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta, την έναρξη οικοδομικών και αποψιλωτικών εργασιών, και το άναμμα φωτιάς.
Διερευνώντας την υπόθεση, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις διαπίστωσαν πως έχει από το 2022 εκδοθεί από την Υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ) Ζακύνθου οικοδομική άδεια, η οποία αφορά στην ανέγερση κτισμάτων που δεν υφίστανται ήδη ως κτίσματα στην οικολογικά ευαίσθητη και νομικά προστατευόμενη περιοχή της νησίδας Μαραθωνήσι. Η άδεια αγνοεί παντελώς την πρόνοια του προεδρικού διατάγματος προστασίας του ΕΘΠΖ, το οποίο απαγορεύει την ανέγερση κτισμάτων στη συγκεκριμένη ζώνη, ενώ κατά την έκδοση της άδειας δεν προκύπτει ότι ζητήθηκε επισήμως γνωμοδότηση από τον ΟΦΥΠΕΚΑ.
Με κατεπείγουσα επιστολή τους προς την ΥΔΟΜ Ζακύνθου οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, τονίζουν πως οι υπό εξέλιξη εργασίες στο Μαραθωνήσι απειλούν με σοβαρότατη και άμεση υποβάθμιση την παραλία ωοτοκίας, μέσω της συμπίεσης της άμμου από τα βαριά μηχανήματα, αλλοίωση της γεωμορφολογικής σύνθεσης της παραλίας λόγω αναμενόμενης διάβρωσης από τις εκχερσώσεις, καταστροφή των αμμοθινών, και εν τέλει σοβαρή όχληση της ίδιας της διαδικασίας ωοτοκίας, η περίοδος της οποίας ξεκινάει την 1η Μαΐου.
Περιοχή υψίστης οικολογικής σημασίας
Η οικολογική αξία του Κόλπου Λαγανά Ζακύνθου (χερσαία και θαλάσσια περιοχή) είναι μεγάλη όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, καθώς μεταξύ άλλων αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο βιότοπο αναπαραγωγής της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Βάσει επιστημονικών δεδομένων, η σημασία του Μαραθωνησιού είναι ακόμα σημαντικότερη καθώς στη διαδικασία ωοτοκίας προκύπτει συγκριτικά μεγάλος αριθμός αρσενικών ατόμων, γεγονός που εξασφαλίζει την ισορροπία του πληθυσμού. Ειδικότερα, η νησίδα Μαραθωνήσι, χαρακτηρίζεται από οικοσυστήματα θαμνώνων και δασικών εκτάσεων στο κεντρικό υπερυψωμένο τμήμα του ενώ στο βόρειο άκρο της νησίδας σχηματίζεται και αμμοθινικό οικοσύστημα, το οποίο διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο βιολογικό κύκλο του προστατευόμενου είδους Caretta caretta. Για τον λόγο αυτό, με το προεδρικό διάταγμα, ο βιότοπος έχει χαρακτηριστεί ως Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου (Ε.Θ.Π.Ζ.), ενώ η νησίδα Μαραθωνήσι έχει χαρακτηριστεί ως Περιοχή Προστασίας της Φύσης. Επιπλέον σύμφωνα με τη σχετική Σύσταση της Διεθνούς Σύμβασης της Βέρνης προτείνεται η λήψη αυστηρών μέτρων για την προστασία του βιοτόπου.
Άμεση δράση για να σταματήσει η καταστροφή
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν την άμεση ανάκληση της οικοδομικής άδειας, την αναστολή όλων των οικοδομικών εργασιών και την αποκατάσταση της όποιας συντελεσθείσας ζημιάς από τον υπεύθυνο φορέα των επεμβάσεων, υπό την πραγματική απειλή δημιουργίας τετελεσμένων με βαρύτατη και μη αναστρέψιμη επίπτωση στο Μαραθωνήσι. Πάγιο και διαρκές αίτημα των περιβαλλοντικών οργανώσεων είναι η ενίσχυση της προστασίας του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου και όλων των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα.
Οι αρμόδιες αρχές καλούνται να αναλάβουν άμεσα δράση και να σταματήσουν την καταστροφή που συντελείται αυτή τη στιγμή από τις ανεξέλεγκτες επεμβάσεις στο Μαραθωνήσι. Η ανοχή σε τέτοιες ενέργειες θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου αλλά και το σύνολο των προστατευόμενων περιοχών της χώρας. Το Μαραθωνήσι, ένα από τα σημαντικότερα καταφύγια της θαλάσσιας χελώνας στη Μεσόγειο, δεν μπορεί να θυσιαστεί στο βωμό ιδιωτικών συμφερόντων.
Όπως αναφέρει το «Πρώτο Θέμα», ο ΟΦΥΠΕΚΑ έχει ανακαλέσει την οικοδομική άδεια στο Μαραθωνήσι Ζακύνθου για τα έργα αποκατάστασης του «ιστορικού συμπλέγματος ιδιωτικού ιερού ναού, πύργου και αγροικίας» της εταιρείας ΖΑΝΤΕ Μarathonisi που βρίσκεται στον κόλπο του Λαγανά, από τις 30 Νοεμβρίου.
O λόγος που ο ΟΦΥΠΕΚΑ προχώρησε στην ανάκληση της άδειας, που χορηγήθηκε από την Υπηρεσία Δόμησης Ζακύνθου πριν τρία χρόνια και ζήτησε την άμεση παύση εργασιών, οφείλεται στην ανακολουθία που υπήρχε μεταξύ της οικοδομικής άδειας και των απαγορευτικών διατάξεων που διέπουν το Εθνικό Πάρκο Ζακύνθου.
Είχε προηγηθεί στις 13 Νοεμβρίου, ενημέρωση του ΟΦΥΠΕΚΑ από την εταιρεία για την επικείμενη έναρξη εργασιών, (κατ’ εφαρμογή της υπ’ αριθμ. πρωτ. 350496/21.01.2022 Οικοδομικής Άδειας) και στις 15 του ίδιου μήνα, η διαπίστωση για τον ελλιπή φάκελο της άδειας λόγω απουσίας απαραίτητων γνωμοδοτήσεων (μελέτη φωτισμού, γνωμοδοτήσεις για απαραίτητα έργα και δέουσα εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων). Κατόπιν αυτών, ο Οργανισμός ζήτησε την ανάκληση της οικοδομικής άδειας.
Λόγω μάλιστα της μεταφοράς κατασκευαστικών υλικών και μηχανημάτων βαρέου τύπου στη νησίδα για τις οικοδομικές εργασίες στάλθηκε εκ νέου επιστολή του ΟΦΥΠΕΚΑ για άμεση παύση εργασιών, ενημερώνοντας ταυτόχρονα όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Για την υπόθεση έχουν επιληφθεί και οι αστυνομικές αρχές της Ζακύνθου. Στις 10 Φεβρουαρίου του 2025, εστάλει έγγραφο από το αστυνομικό τμήμα του νησιού προς την ΥΔΟΜ (με κοινοποίηση σε άλλους 8 φορείς) για την έναρξη των οικοδομικών εργασιών, με το οποίο λόγω της ιδιαιτερότητας της περιοχής (εντός ζώνης θαλάσσιου πάρκου περιοχής Natura) ζητά να ελεγχθεί η νομιμότητα της άδειας. Οι φορείς στους οποίους κοινοποιείται το έγγραφο είναι η Εισαγγελία Πρωτοδικών Ζακύνθου, το ΥΠΕΝ, η Γενική Διεύθυνση Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών, η διεύθυνση Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του υπουργείου, το υπουργείο Πολιτισμού, ο ΟΦΥΠΕΚΑ, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ζακύνθου, η Διεύθυνση Αστυνομίας του νησιού και το λιμεναρχείο.
Έως σήμερα, όμως, η άδεια οικοδόμησης δεν ανακλήθηκε ούτε πραγματοποιήθηκε η παύση εργασιών στο χώρο του Μαραθωνησίου. Στο πλαίσιο αυτό ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης -κατά το πρότυπο του Σαρακήνικου της Μήλου- έδωσε χθες εντολή να διαβιβαστεί άμεσα η υπόθεση στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας για να διαπιστωθεί αν η αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης Ζακύνθου έχει τηρήσει όλες τις προβλεπόμενες από τον νόμο διαδικασίες.